Phong trào nghệ thuật đình đám Rococo vào những năm thế kỷ XVIII là một phong cách vô cùng nổi trội mà cho đến tận ngày nay, nó vẫn được ứng dụng và săn đón. Cụ thể, rococo bắt đầu trở nên nội bật vào 1720 và bắt đầu kết thúc vào những năm 1760. Như vậy có thể nói nền nghệ thuật, phong cách này đã phát triển vô cùng rộng rãi trong 40 năm hoàng kim của mình.
Vậy một nền nghệ thuật, một trào lưu nổi tiếng đến mức những nước lớn lân cận cũng học hỏi và ứng dụng vào nghệ thuật riêng của nước mình. Lại có một thời gian không thể nói là lâu dài được như thế?
Nguồn gốc tên gọi “Rococo”
Ở bài trước, Quốc Cường cũng đã đề cập đến ý nghĩa của rococo. Nó bắt nguồn từ “rocaille – Cái vỏ” và Barocco – tiếng Ý của Baroque. Và nó được vua Louis de France – Louis XV gây dựng và phát triển.
Phong cách Rococo bắt nguồn từ Pháp thời kì vua Louis XV thế kỷ XVIII; nó đã gắn liền với những cột mốc lịch sử hào hùng cũng như chính trị và văn hóa. Không chỉ riêng biệt ở Pháp, phong cách này nó còn lan rộng khắp Châu Âu – Điển hình là những nước lớn như Anh Quốc, Đức, Ý, Thụy Sỹ.
Xem thêm: Đồng hồ cổ │ Đồng hồ phong cách rococo
Rococo – Kẻ nổi loạn đem đến làn gió mới
Baroque – phong cách nghệ thuật bắt đầu từ 1600 và kết thúc 1750; được phát triển ở thời kỳ phục hưng nước Ý – là một phong cách với đặc trưng: “ánh sáng thần thánh, cảm xúc mãnh mẽ, hào hùng, thoát khỏi sự kiềm chế”. Phong cách này khẳng định đức tin Công Giáo mạnh mẽ, chắc chắn; đồng thời vinh danh quyền lực và tầm ảnh hưởng của chế độ quân chủ và nhà thờ. Đây chính là phong cách nghệ thuật tiền thân của Rococo
Sự tương phản giữa 2 phong cách
Rococo lại là một bức tranh toàn cảnh về tầng lớp thượng lưu – lột tả và truyền tải được hoàn toàn sự theo đuổi khoái lạc cá nhân. Đây cũng là một sự tương phản hoàn toàn đối với phong cách baroque.
- Baroque đầy quy cách, nghiêm trang thì rococo như một nốt nhạc đầy xúc cảm, vui tươi.
- Baroque mô tả rõ ràng chủ nghĩa anh hùng, đức độ; những cảm tử quân và những câu chuyện, dụ ngôn trong Kinh Thánh. Thì Rococo lại vẽ nên sự vui đùa trần tục của quý tộc, sự lãng mạn của lứa đôi.
- Baroque sử dụng những gam tối và mạnh mẽ thì rococo lại là những gam màu tươi mát, nhẹ nhàng và rất sáng – một bầu không khí luôn lạc quan, yêu đời.
- Baroque khắc họa chiều sâu tâm lý, chiều sâu trí tuệ thì Rococo lại không đặt những vấn đề đó làm trọng tâm.
- Baroque – nghệ thuật với mục đích tuyên truyền (Giáo Hội hoặc nhà nước) nên những bức tranh, tác phẩm nghệ thuật phải lớn và rõ ràng để có thể nhìn thấy từ xa. Rococo lại là nghệ thuật với mục đích trang trí, trưng bày nên kích thước nhỏ gọn.
Cũng bởi vì rococo là phong cách thuần trang trí; nên không thực sự được tôn trọng, đánh giá cao từ những học giả nghệ thuật. Có lẽ cũng bởi vậy mà những tác phẩm phong cách rococo lưu lại đến bây giờ đều là những tác phẩm từ những nghệ sĩ nổi tiếng nhất.
Sữ nổi dậy của làn gió mới
Có thể nói, phong cách rococo của Louis XV – Pháp là một phong cách hoàn toàn mới lạ những năm thời đại bấy giờ. Rất nhiều nhà phê bình đã chứng kiến rõ ràng sự “xáo trộn” tư tưởng rất sớm của tình dục phụ nữ; đặc biệt là một số phụ nữ tầng lớp nổi loạn của quý tộc. Các bạn hãy nhớ rằng: tại thời điểm đó, những hình tượng có một chút khiêu dâm của phụ nữ sẽ trở nên rất nghiêm trọng.
Cũng bởi thế mà cả Giáo Hội lẫn Chính Phủ đều không đóng vai trò gì trong nền nghệ thuật này. Đó cũng một một sự thật cho thấy, Louis XV bấy giờ không cống hiến gì cho tôn giáo cả. Mặc dù trong thời đại đó, cũng có một số nhà thờ được xây dựng và trang trí theo phong cách rococo; thế nhưng tôn giáo nói chung không có mặt trong các bức tranh của phong trào này.
Các bạn có thể thấy – đây là một phong cách hoàn toàn mới; một làn gió mới rất mãnh mẽ và đã trải rộng ra khắp Châu Âu. Mặc kệ những đối lập, mặc kệ những lên án, mặc kệ những thô tục; Rococo vẫn trở thành một nền nghệ thuật vô cùng đặc sắc và nổi bật nhất thời bấy giờ.
Cơn mưa rào – đến rất mãnh liệt và đi cũng rất nhanh chóng
Chắc chắn, rococo là một phong trào nghệ thuật “nhất thời” – ví như một mốt gì đó nổi lên cực kỳ nhanh chóng và cũng chóng vánh biến mất. Rất nhiều nhà phê bình lên án những bức tranh; tác phẩm rococo vì họ cho rằng phong cách nghệ thuật này vô cùng nhạt nhẽo và nông cạn. Một số khác còn cho rằng nó là một phong cách phóng túng, nhục dục và lả lơi.
Những nghệ sĩ rococo không ngồi yên và nghe những lời chỉ trích, lăng mạ; Cũng có rất nhiều người đứng lên phản bác và bảo vệ tác phẩm của mình. Thế nhưng không thể chống lại được quá nhiều sử trỉ chính và lên án từ những nhà tri thức, những nghệ sĩ lớn.
Và cuối cùng, vào khoảng những năm 1760, phong trào nghệ thuật rococo bắt đầu lụi tàn và suy giảm. Bắt đầu ở Pháp rồi dần dần cũng mất đi sự nổi bật trên khắp Châu Âu.
Phong cách riêng của Rococo để mọi người nhận biết
Bởi vì phong cách rococo là phong cách của sự phóng túng; hưởng thụ khoái lạc của tầng lớp thượng lưu. Nên rất dễ nhận biết những tác phẩm phong cách rococo.
Những đặc diểm dễ nhận thấy nhất:
- Cách diễn tả về cuộc sống, sinh hoạt của gia đình tầng lớp thượng lưu.
- Những trang phục vô cùng tinh tế, tao nhã thể hiện sự giàu sang.
- Những người tầng lớp thượng lưu vui vẻ nô đùa với những gam màu tươi sáng.
- Những cảnh tán tỉnh nhau, những biểu tưởng sắc đẹp, gợi cảm, nhục dục.
- Chủ đề thần thoại với nữ thần, tiên nữ khỏa thân.
- Tông màu pastel – màu phấn nhẹ nhàng và nổi bật
- Nội thất với những đường hoa văn hoa lá tây, những vỏ sò dày đặc xung quanh tác phẩm.
Sự thật trần trụi về phong cách rococo
Chẳn hẳn, các bạn cũng đã đọc hoặc đã nghe ở đâu đó về sự tuyệt vời của Vua Louis XIV – tiền thân của Vua Louis XV. Như thể lịch sử dội một vố nước lạnh lên Pháp; sau 72 năm trị vì của Vua Louis – 72 năm thịnh vượng và đầy chiến công hiển hách – người được người đời gọi là Louis Đại Đế hay Vua Mặt Trời. Đến thời Vua Louis XV kế vị – lại là vị vua được người đời coi là người trị vì tồi tệ nhất lịch sử Pháp. Mặc dù trái ngược hoàn toàn về sự vĩ đại của Vua Louis XIV; Vua Louis XIV lại là người mở ra trang vàng lịch sử trong nền nghệ thuật với phong cách nghệ thuật rococo.
Rococo – “Đây chính là cách sống của người giàu có”
Nghệ thuật baroque với nguồn gốc từ Rome và Ý từ những năm 1600. Để ứng dụng và tạo dựng riêng một nền nghệ thuật cho mình; Pháp đã thiết lập xu hướng và tạo ra phong cách rococo. Phong cách rococo trở thành trào lưu và giúp nước Pháp trở thành trung thâm thời trang thế kỷ XVIII.
Sự tiêu xài của cải một cách xa xỉ nhằm thể hiện vị trí và độ chơi của giới quý tộc đã trở nên lố bịch và buồn cười. Những bức tranh Rococo chính là thể hiện những điều đó; và nghệ thuật rococo thể hiện phong vị quyền quý. Chỉnh bởi vậy mà những kẻ giàu sang nhưng không có không gác cao quý bắt đầu bắt trước giới quý tộc cả về cách sống, thời trang và thú chơi. Những kẻ này săn đón những tác phẩm rococo xa xỉ nhằm thể hiện được vị thế của mình.
Trào lưu Rococo thời bấy giờ có thể nói là một cuộc chạy đua thể hiện sự giàu sang phú quý của bản thân mình. Có lẽ vì thế mà những tác phẩm rococo trở thành bức bình phong thể hiện sự giàu sang; đồng thời nó cũng là lời nhắc của những kẻ bắt trước tự nói với nhau rằng: “Hóa ra, đây là cách sống của người giàu”
Rococo và cái kết của bức tranh xa hoa quyền thế.
Có lẽ, phong cách nghệ thuật rococo không bao giờ đi kèm với những thông điệp nghiêm túc; thậm trí một số tác phẩm còn không mang một thông điệp gì cả. Nền nghệ thuậy này chưa bao giờ được coi là mang tính cách mạnh hay là một nền nghệ thuật vĩ đại cả.
Có rất nhiều sự chỉ trích về nền nghệ thuật này. Bởi Rococo chính là sự thờ ơ, nhạt nhẽo của hoàng qua, quý tộc sống vô lo trong nhung lụa; khi mà đất nước họ đang càng ngày càng suy đồi, xuống dốc. Những chỉ trích nhắm thẳng vào cái cách mà nó bỏ qua hoàn cảnh chung trong nước; cũng như sự thất bại về tài chính, nổi khô đau của tầng lớp lao động, nông dân.
Với tất cả sự phẫn nộ, chỉ trích và phản ứng ngày càng dữ dội. Đến những năm 1760, Phong cách nghệ thuật Rococo lụi tàn và chấm dứt thời kì hoàng kim của mình.
Nội thất Rococo
Mặc dù Rococo là một phong trào bị lên án rất nhiều. Thế nhưng nhắc đến nội thất và kiến trúc rococo, thì không ai có thể chê trách được. Bởi lẽ, những tác phẩm điêu khắc, tác phẩm đồ gỗ, đồng hồ cổ phong cách Rococo đều là những tác phẩm đẳng cấp nhất, tinh tế nhất.
Ngày nay, Vua Louis XIV (Louis Dieudonné de France) được biết đến với những chiến công hiển hách, vĩ đại. Thì Vua Louis XV lại được biết đến với phong cách đồ nội thất. Đồ nội thất gỗ, nội thất kiến trúc Rococo còn được gọi là nội thất Louis XV. Những bộ bàn ghế hoàng gia, bàn ghế louis, đồng hồ louis, đồng hồ cây louis,… của Quốc cường cũng đều chế tác lại theo phong cách Louis XV này.
Và hiện tại, khi sự hiện đại, tiện dụng lên ngôi thì những người giàu có; những người dư giả lại tìm đến nội thất, kiến trúc rococo nhằm thỏa mãn niềm đam mê của mình. Chắc chắn, nội thất rococo, nội thất louis chính là những món đồ nội thất được tìm kiếm nhiều nhất mọi thời đại.
Những sản phẩm đồng hồ cổ mang phong cách rococo tại Quốc Cường
Đang cập nhật